Người cao tuổi không chỉ đối mặt với gánh nặng bệnh tật, mà còn phải sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc để điều trị. Đa bệnh đa thuốc là thách thức lớn trong chăm sóc sức khỏe người già, nếu không được quản lý tốt có thể gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
1. Đa bệnh đa thuốc là gì?
Đa bệnh là tình trạng một người mắc từ hai bệnh mạn tính trở lên, ví dụ như: tăng huyết áp, tiểu đường, suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Càng lớn tuổi, nguy cơ mắc nhiều bệnh lý cùng lúc càng tăng cao, làm gia tăng gánh nặng bệnh tật và giảm chất lượng cuộc sống. Theo thống kê có đến 80% NCT mắc ít nhất 1 bệnh mạn tính và khoảng 50% NCT mắc cùng lúc 2 bệnh mạn tính trở lên.
Đi kèm với đa bệnh là tình trạng sử dụng nhiều thuốc – khi người bệnh phải sử dụng từ 5 loại thuốc trở lên mỗi ngày để điều trị các bệnh lý khác nhau được gọi là đa thuốc. Mặc dù việc dùng thuốc giúp kiểm soát bệnh, nhưng nếu không được quản lý tốt có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
2. Nguy cơ của đa bệnh đa thuốc là gì?
Việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc tiềm ẩn nhiều rủi ro:
- Tương tác thuốc: Một số loại thuốc có thể làm giảm hoặc tăng tác dụng của thuốc khác khi dùng chung. Người cao tuổi thường nhạy cảm hơn với thuốc, dễ gặp các phản ứng phụ như hạ huyết áp, hạ đường huyết, rối loạn tiêu hóa, lú lẫn…
- Tác dụng phụ của thuốc: Ở người già, chức năng gan và thận suy giảm làm giảm khả năng đào thải thuốc, dẫn đến tích lũy thuốc trong cơ thể và tăng nguy cơ ngộ độc.
- Khả năng tuân thủ điều trị thấp: Số lượng thuốc nhiều, kèm theo sự suy giảm trí nhớ sự lão hóa của cơ thể khiến người bệnh dễ quên hoặc nhầm lẫn về thời gian uống, liều lượng uống, phương thức uống
3. Giải pháp quản lý đa bệnh đa thuốc
Việc quản lý đa bệnh đa thuốc đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, dược sĩ và gia đình người bệnh. Một số giải pháp bao gồm:
- Theo dõi và đánh giá thường xuyên: Bệnh nhân cần tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị, phát hiện sớm tác dụng phụ và điều chỉnh phác đồ khi cần.
- Hướng dẫn dùng thuốc rõ ràng: Người bệnh và người chăm sóc cần được hướng dẫn kỹ lưỡng về cách dùng thuốc, thời gian uống và các dấu hiệu bất thường cần báo ngay cho bác sĩ.
- Kê đơn hợp lý: Chỉ kê đơn những loại thuốc thực sự cần thiết, tránh dùng các thuốc có tác dụng tương tự hoặc không cần thiết.
- Điều chỉnh liều lượng phù hợp: Dựa trên chức năng gan, thận của người bệnh để giảm liều hoặc giãn cách liều.
4. Đánh giá lão khoa toàn diện
Người cao tuổi cần được đánh giá, tầm soát và quản lý sức khỏe lão khoa toàn diện theo định kỳ nhằm quản lý bệnh mạn tính phát hiện những vấn đề bất thường, sự lão hóa của cơ thể cũng như tình trạng đa bệnh đa thuốc của bệnh nhân. Từ đó sẽ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, giúp NCT sống khỏe mạnh và an vui.
“Đa bệnh, đa thuốc – Kiểm soát đúng, sức khỏe vững”
Thực hiện: Khoa Lão học/Tổ truyền thông