“Mỡ Máu Cao” Thực Chất Là Gì?
Để dễ hình dung, quý vị hãy tưởng tượng trong máu của chúng ta luôn có chất béo, hay còn gọi là lipid. Chúng cần thiết cho cơ thể, nhưng mọi thứ chỉ tốt khi ở mức cân bằng. Rối loạn lipid máu xảy ra khi sự cân bằng này bị phá vỡ.
Cụ thể, có một cuộc chiến ngầm đang diễn ra trong mạch máu của chúng ta giữa hai nhân vật:
- LDL-Cholesterol: Hãy gọi đây là “kẻ gây rối”. Khi nhân vật này tăng cao, nó sẽ lén lút bám vào thành mạch máu, tích tụ dần ở đó.
- HDL-Cholesterol: Đây là “người dọn dẹp”. Nhân vật này có nhiệm vụ thu gom mỡ thừa, ngăn không cho “kẻ gây rối” kia phá hoại.
Rối loạn lipid máu xảy ra khi “kẻ gây rối” (LDL) thì quá nhiều, trong khi “người dọn dẹp” (HDL) lại quá ít.
Điều nguy hiểm nhất là gì? Đó là cuộc chiến này diễn ra trong thầm lặng. Hầu hết chúng ta không có bất kỳ triệu chứng nào. Một số ít có thể có thể gặp vấn đề tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, hoặc tiêu chảy. Và Khi nhiễm mỡ gan tiến triển, có thể xuất hiện các triệu chứng như đau nhức ở phần mạn sườn phải.
Vậy hậu quả của mỡ máu cao là gì
Để dễ hiểu, quý vị có thể tưởng tượng vầy nhé. Mạch máu của chúng ta như một đường ống nước.
Đầu tiên, mỡ xấu tức là LDL sẽ bám vào thành ống, tạo ra các mảng bám gọi là mảng xơ vữa. Quá trình này gọi là xơ vữa động mạch.
Ngày qua ngày, các mảng xơ vữa này dày lên, làm cho lòng ống ngày càng hẹp lại, giống như đường ống nước bị đóng cặn lâu năm. Dòng máu chảy qua sẽ khó khăn hơn. Tình trạng này gọi là hẹp lòng mạch máu
Và kịch bản tồi tệ nhất sẽ xảy ra khi:
- Mảng xơ vữa này bị nứt vỡ, tạo thành cục máu đông gây tắc nghẽn đột ngột đường ống.
- Nếu đường ống này dẫn đến tim, nó sẽ gây ra NHỒI MÁU CƠ TIM.
- Nếu đường ống này dẫn lên não, nó sẽ gây ra tai biến mạch máu não hay chúng ta thường gọi là ĐỘT QUỴ
Ngoài ra, mỡ máu cao còn có thể gây nên một số bệnh lý khách như bệnh thận, bệnh động mạch ngoại biên…
Đây đều là những biến chứng cấp cứu, đe dọa trực tiếp đến tính mạng của chúng ta. Chính vì vậy, rối loạn lipid máu được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”.
Những thói quen không tốt nào dễ dẫn đến tình trạng mỡ trong máu cao?
Đó là thói quen Ăn nhiều đồ chiên xào, thức ăn nhanh, đồ chế biến sẵn, sử dụng bia rượu nhiều, hút thuốc lá. Ngoài ra những người thừa cân, ít vận động, căng thẳng kéo dài cũng dễ gặp phải tình trạng mỡ máu cao
Vậy, làm thế nào để kiểm soát và phòng ngừa?
Bệnh lý mỡ trong máu cao, hoàn toàn có thể phòng ngừa hoặc kiểm soát. Mấu chốt nằm ở việc thay đổi lối sống và tuân thủ điều trị. Thay đổi lối sống như thế nào?
Về ăn uống, chúng ta nên giảm tiêu thụ chất béo bão hòa và chất béo trans, thay vào đó chú trọng vào chất béo kh bão hòa, đặc biệt là omega-3, có trong cá, hạt và dầu cây lanh. Bên cạnh đó, tăng cường ăn các loại thực ph giàu chất xơ như rau, hoa quả, hạt ngũ cốc nguyên hạt, và đậu nành, giúp kiểm soát mức cholesterol
Đối với những ai có mắc các bệnh kèm theo như: tăng huyết áp hoặc suy tim, chúng ta cần ăn nhạt lại, đừng ăn quá mặn.
Và nếu chúng ta đang có tình trạng mỡ máu cao, hãy chia số bữa ăn hằng ngày thành nhiều bữa nhỏ, mỗi bữa cách nhau tối thiểu 3 tiếng, và cần bảo đảm đủ 4 nhóm thực phẩm chính nhưng hạn chế tối đa lượng chất béo, đồng thời tăng rau và cái cây ít ngọt. Bên cạnh đó, chúng ta nên uống đừ 2 đến 2 lít rưỡi nước mỗi ngày
Về chế độ vận động, để kiểm soát cũng như phòng ngừa bệnh lý mỡ máu, chúng ta hãy đặt mục tiêu tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần (tức là chỉ cần 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần) với các môn như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội… Việc này giúp đốt cháy mỡ thừa và tăng cường sức khỏe tim mạch.
Về chế độ sinh hoạt, hãy nói không với thuốc là và hạn chế rượu bia. Hãy giữ cân nặng hợp lý, nếu thừa cân, hãy lên kế hoạch giảm cân. Đây là một cách để có thể kiểm soát mức lipid máu. Ngoài ra, hãy quản lý stress, căng thẳng bằng các bài thể dục nhẹ, tập thiền, hoặc là thư giãn.
Và cuối cùng, chúng ta cần tuân thủ điều trị và tái khám
Nếu bác sĩ đã kê toa thuốc, hãy uống thuốc đúng chỉ định, không tự ý ngưng thuốc ngay cả khi thấy trong người khỏe mạnh. Và cuối cùng, điều không kém quan trọng, đó là hãy kiểm tra sức khỏe định kỳ. Thông qua các xét nghiệm, chúng ta sẽ biết được tình trạng mỡ máu của chúng ta hiện tại như thế nào, từ đó, sẽ có dễ những kế hoạch để phòng ngừa hoặc kiểm soát khoa học nhất.
Thực hiện: Khoa Nội tim mạch/Tổ truyền thông
