Hạ đường huyết là gì?
Quý vị có thể hình dung cơ thể chúng ta giống như một cỗ máy, và đường (hay còn gọi là glucose) chính là xăng để cỗ máy đó hoạt động. Mọi hoạt động từ đi lại, suy nghĩ, cho đến cả nhịp tim cũng cần có đường để tạo ra năng lượng.
Hạ đường huyết là tình trạng “cỗ máy” cơ thể chúng ta bị thiếu “xăng”. Cụ thể, đây là một tình trạng cấp tính xảy ra khi lượng đường trong máu của chúng ta tụt xuống dưới mức 70 mg/dl, đáp ứng với điều trị nhanh. Nếu không điều trị ngay, có thể dẫn đến lơ mơ hôn mê và tử vong.
Phân độ hạ đường huyết
Chúng ta chia hạ đường huyết thành 3 mức độ:
- Độ 1: Khi đường huyết dưới 70 mg/dl nhưng vẫn còn trên hoặc bằng 54 mg/dl.
- Độ 2: Khi đường huyết giảm xuống dưới 54 mg/dl.
- Độ 3: Đây là mức nặng nhất, khi người bệnh không còn tự xử trí được, cần sự hỗ trợ của người khác vì đã thay đổi ý thức hoặc thể chất, bất kể mức đường huyết bao nhiêu.
Ai là người có nguy cơ bị hạ đường huyết?
Bất kỳ ai cũng có thể bị hạ đường huyết, nhưng có hai nhóm đối tượng chính:
Đối với người bệnh đái tháo đường: Đây là nhóm có nguy cơ cao nhất. Nguyên nhân thường là do:
- Thứ nhất là dùng thuốc hạ đường huyết quá liều so với chỉ định của bác sĩ.
- Thứ hai là bỏ bữa, ăn trễ giờ, hoặc ăn quá ít so với bình thường.
- Thứ ba là sử dụng thêm một loại thuốc khác có thể làm tăng tác dụng của thuốc điều trị đái tháo đường đang dùng.
- Thứ tư là người bệnh có sẵn các bệnh nền như xơ gan, suy thận mạn.
- Thứ năm là khi cơ thể bị mất sức, mất nước nhiều do nôn ói hoặc tiêu chảy.
- Tiếp theo là uống nhiều rượu bia nhưng lại ăn rất ít hoặc không ăn gì.
- Và cuối cùng là người mắc bệnh đái tháo đường lâu năm.
Đối với người không mắc bệnh đái tháo đường:
- Nguyên nhân phổ biến nhất là do tập luyện thể dục hoặc vận động quá sức
Triệu chứng của hạ đường huyết là gì?
Triệu chứng của hạ đường huyết có thể xuất hiện theo 2 giai đoạn:
- Thứ nhất là triệu chứng sớm:
- Chúng ta sẽ cảm giác đói cồn cào, hồi hộp, tim đập nhanh, run cơ
- Đồng thời, có thể chúng ta sẽ đổ mồ hôi,tay chân lạnh, người tái nhợt
- Thứ hai là triệu chứng muộn:
- Chúng ta có thể bị giảm tập trung, nhìn đôi hoặc mờ mắt.
- Đau đầu, chóng mặt.
- Dễ cáu gắt.
- Nặng hơn có thể lơ mơ, ngủ gà, lú lẫn.
- Nếu không xử trí kịp, có thể rơi vào hôn mê. Trong 3–5% trường hợp nặng, bệnh nhân còn có thể xuất hiện dấu hiệu thần kinh khu trú.
Vậy khi gặp trường hợp hạ đường huyết, chúng ta sẽ xử trí như thế nào?
Khi gặp hạ đường huyết, chúng ta có một quy tắc rất dễ nhớ, gọi là quy tắc 15–15:
- Nếu người bị hạ đường huyết còn tỉnh táo, chỉ có triệu chứng nhẹ:
- Hãy uống hoặc ăn ngay 15 gram đường hấp thu nhanh, nói dễ hiểu tức là 4 viên đường, hoặc 1 muỗng canh mật ong, hoặc ½ lon nước ngọt, hoặc là ngậm một viên kẹo
- Sau 15 phút, thử lại đường huyết. Nếu vẫn thấp hoặc vẫn còn triệu chứng, thì chúng ta sẽ dùng thêm 1 liều 15gr đường hấp thu nhanh nữa
- Sau thêm 15 phút mà vẫn không cải thiện, chúng ta cần đưa người bị hạ đường huyết nhập viện ngay.
Một lưu ý quan trọng, đó là quy tắc này chỉ áp dụng khi người bệnh còn tỉnh táo và có thể tự ăn uống được. Nếu người bệnh đã lơ mơ hoặc hôn mê, tuyệt đối không cố đổ nước hay thức ăn vào miệng họ vì có thể gây sặc, nguy hiểm đến tính mạng. Trong trường hợp đó, hãy gọi cấp cứu ngay.
Thực hiện: Khoa Nội tiết/Tổ truyền thông