Khó nuốt là rối loạn quá trình đưa thức ăn từ miệng xuống dạ dày.
Để nuốt được thức ăn, cần sự phối hợp giữa các cơ và dây thần kinh của miệng, cổ họng và thực quản. Việc nuốt sẽ trở nên khó khăn khi các bộ phận này không phối hợp ăn ý.
Và nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra những nguy cơ như thức ăn xâm nhập vào đường hô hấp có thể dẫn đến nhiễm trùng hô hấp hoặc viêm phổi thậm chí bệnh nhân có thể ngừng thở.
Khó nuốt có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân tiềm ẩn và cách xử lý:
Nguyên nhân phổ biến:
1. Vấn đề cấu trúc:
– Hẹp thực quản: Thực quản bị thu hẹp.
– Khối u: Khối u lành tính hoặc ác tính trong cổ họng hoặc thực quản.
– Túi thừa: Các túi hình thành trong thực quản.
2. Rối loạn thần kinh cơ:
– Đột quỵ: Có thể ảnh hưởng đến cơ và dây thần kinh liên quan đến việc nuốt.
– Bệnh Parkinson: Có thể làm suy yếu khả năng kiểm soát cơ.
– Bệnh đa xơ cứng: Có thể làm gián đoạn tín hiệu thần kinh.
3. Nhiễm trùng:
– Nhiễm trùng cổ họng: Như viêm amidan hoặc viêm họng.
– Viêm thực quản: Viêm thực quản thường do trào ngược axit hoặc nhiễm trùng.
4. Nguyên nhân khác:
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)**: Axit dạ dày có thể gây kích ứng thực quản.
– Achalasia: Tình trạng thực quản không thể thư giãn đúng cách.
– Khô miệng: Thiếu nước bọt có thể gây khó nuốt.
Triệu chứng cần lưu ý:
– Đau khi nuốt.
– Cảm giác thức ăn mắc kẹt trong cổ họng hoặc ngực.
– Trào ngược thức ăn.
– Sụt cân hoặc mất nước do khó ăn uống.
Khi nào cần đi khám bác sĩ:
– Nếu tình trạng khó nuốt kéo dài 1-2 tuần hoặc trở nặng.
– Nếu kèm theo sụt cân không rõ nguyên nhân, nôn mửa hoặc đau dữ dội.
– Nếu bạn bị nghẹn hoặc khó thở.
Các bước chẩn đoán:
1. Khám lâm sàng và hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ đánh giá triệu chứng và tiền sử bệnh.
2. Xét nghiệm hình ảnh: Như chụp X-quang có cản quang hoặc nội soi để quan sát thực quản.
3. Đo áp lực thực quản: Để kiểm tra các cơn co thắt cơ.
4. Theo dõi pH: Để kiểm tra trào ngược axit.
Phương pháp điều trị:
– **Thuốc**: Điều trị trào ngược axit, nhiễm trùng hoặc viêm.
– **Thay đổi chế độ ăn**: Ăn thức ăn mềm, uống chất lỏng đặc hoặc ăn từng miếng nhỏ.
– **Vật lý trị liệu**: Liệu pháp ngôn ngữ hoặc nuốt để tăng cường cơ.
– **Phẫu thuật**: Đối với các vấn đề cấu trúc như khối u hoặc hẹp thực quản.
Lời khuyên tự chăm sóc:
– Ăn chậm và nhai kỹ.
– Tránh thức ăn cứng, khô hoặc dính.
– Giữ tư thế thẳng đứng ít nhất 30 phút sau khi ăn.
Thực hiện: Khoa Tai Mũi Họng/Tổ truyền thông